„The Dreamer” estetycznie porusza się w rejestrach sztuki wysokiej – zarówno tej klasycznej, jak i współczesnej. Anaïs Tellenne sięga w swoim filmie równie chętnie po fizykalną brzydotę, co po piękno klasycznych francuskich pałacyków. „The Dreamer” to kolejne „dziwne” dziecko francuskiego filmu.

Raphaël, główny bohater, większość 58-letniego życia spędził na głębokiej francuskiej prowincji, zajmując się matką oraz zabytkową posiadłością zmarłych już Chaptelów. Spokojne życie w służbówce przypominającej wnętrzem trochę karczmę z „Allo, allo!”, a po trosze wnętrza Hobbitonu, przerywa im przybycie Garance Chaptel – znanej artystki współczesnej i enfant terrible swego rodu. Ta szybko dostrzega w Raphaëlu interesujący materiał artystyczny.

Przy całej tej konstrukcji mezaliansu, film nie popada w klasowe dygresje, zamiast tego poddając tytułowego bohatera zgrabnej, artystycznej akulturacji. Raphaël jako przedmiot, a następnie podmiot sztuki znajduje w sobie siły do powolnej zmiany. Ma po temu bardzo spore pole.

Daleko mu do przysłowiowego amanta – stracił jedno oko, ma zgrubiałe rysy i sylwetkę, a siwaworude włosy zaczęły się już przerzedzać. Oczywiście nie wpływa to nijak na jego ludzką wrażliwość, ale niestety determinuje to, jak traktują go miejscowi wraz z własną matka, tzn. nie za dobrze. Zarówno Raphaël Thiéry, jak i Marie-Christine Orry dają tu bardzo dobry popis aktorski, czyniąc tę matczyno-synowską relację nie tylko absurdalną, ale też nieco śmieszną.

Tellenne odrobiła przed „The Dreamer” lekcję ze sztuki współczesnej. W przykładowych instalacjach Garance można dopatrzyć się nawiązań do brutalnych prac akcjonistów wiedeńskich, performerek jak Marina Abramović czy Yoko Ono, ale też nie tak dawnej wystawy łez w MOCAK-u. Muzyka i ujęcia również celują w wysoki estetyzm, choć film niestety regularnie stosuje turpistyczne zagrania. 

„The Dreamer” z pewnością nie jest filmem dla wszystkich. Nie da się za to zaprzeczyć temu, że reżyser zachowuje spójność przyjętej koncepcji, uciekając się do niekiedy znamiennych dla sztuki współczesnej okrucieństwa i instrumentalizacji ludzkiej godności. 

„The Dreamer” w reżyserii Anaïs Tellenne można zobaczyć w ramach sekcji „Czarne owce” podczas 17. edycji Festiwalu Mastercard OFF CAMERA:

• 05/05//2024, 16:15 – Sala Niebieska Kina pod Baranami

Przemysław Gładkojć