1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17:00 wybuchło powstanie w Warszawie, które odcisnęło swoje piętno na całym narodzie polskim, na mieszkańcach Warszawy, ale także na samej stolicy, która doszczętnie zniszczona została odbudowana na nowo. Twórcy filmowi chętnie sięgają po sylwetki bohaterów, składając im tym samym szacunek za to, że poświęcili swoje życie, by ratować kraj. Poniżej przedstawiamy najważniejsze filmy, które powstały ku uczczenia męstwa i odwagi Powstańców.

„Kanał” (1956), reż. Andrzej Wajda

Film, oparty na opowiadaniu Kanał (1956) Jerzego Stefana Stawińskiego i zrealizowany według jego scenariusza. Akcja filmu skupia się na historii plutonu Armii Krajowej, który w obliczu upadku Powstania Warszawskiego próbował ewakuować się kanałami z Mokotowa do Śródmieścia. W rolach głównych oglądać możemy m.in.: Tadeusza Janczara, Teresę Iżewską, Wieńczysława Glińskiego, Tadeusza Gwiazdowskiego, Stanisława Mikulskiego, Emila Karewicza oraz Władysława Sheybala.

„Eroica” (1957), reż. Andrzej Munk

Na film składają się z dwie 40-minutowe nowele oparte na opowiadaniach „Węgrzy” oraz „Ucieczka” Jerzego Stefana Stawińskiego: Scherzo alla polacca oraz Ostinato – lugubre. Trzeciej noweli – Con bravura – Andrzej Munk ze względów artystycznych zdecydował się nie dołączać do filmu. Pierwsza opowiada o działaniach Dzidziusia Górkiewicza podczas Powstania Warszawskiego, zaś druga pokazuje polskich oficerów w niemieckim oflagu, kultywujących mit porucznika Zawistowskiego.

„Pierścionek z orłem w koronie” (1992), reż. Andrzej Wajda

Film zrealizowany na motywach powieści Aleksandra Ścibora-Rylskiego pt. „Pierścionek z końskiego włosia”. Niezwykle ważny dla samego Wajdy film, ponieważ, jak sam powiedział, stanowi on pożegnanie ze „szkołą polską”, której był współtwórcą. Podchorąży Marcin, podczas ostatnich dni Powstania Warszawskiego, z resztką swojego plutonu wycofuje się z ruin bronionego domu i zostaje ranny. Czując się odpowiedzialny za rannych i poległych żołnierzy, zaczyna wierzyć w możliwość porozumienia z władzą ludową. W rolach głównych wystąpili: Rafał Królikowski, Cezary Pazura, Piotr Bajor, Mirosław Baka.

„Baczyński” (2013), reż. Kordian Piwowarski

Krzysztof Kamil Baczyński to jeden z najwybitniejszych polskich poetów, który pomimo pisania swoich wierszy w czasach wojny, ukazuje w nich niezwykłą uniwersalność, którą odnajdujemy nawet po 80 latach od jego śmierci. Film „Baczyński” to artystyczna próba odtworzenia biografii postaci, która choć żyła krótko, byłaby w stanie swoją wrażliwością i doświadczeniami obdarować niejedno istnienie. W filmie wystąpili m.in.: Mateusz Kościukiewicz, Katarzyna Zawadzka, Ewa Telega, Marta Klubowicz. Za muzykę odpowiedzialny był Bartosz Chajdecki, a usłyszeć możemy m.in. „Pieśń o szczęściu” w wykonaniu Meli Koteluk i Czeslawa Mozila.

„Miasto 44” (2014), reż. Jan Komasa

Film Jana Komasy to opowieść o miłości i młodości, które zostają wystawione na ostrzał. To dowód na to, że prawdziwym uczuciom nie straszna jest wojna, ponieważ swoją siłę czerpią z miłości do drugiej osoby. W filmie zobaczyć możemy m.in.: Józefa Pawłowskiego, Zofię Wichłacz, Annę Próchniak, Antoniego Królikowskiego, Maurycego Popiela, Filipa Gurłacza, Karolinę Staniec, Tomasza Scchuchardta oraz Michała Żurawskiego.

„Powstanie Warszawskie” (2014), reż. Jan Komasa

Niezwykły film, który został stworzony z dokumentalnych materiałów archiwalnych, które układają się w film fabularny. Po latach zrekonstruowany cyfrowo i pokolorowany. Chyba najbardziej wstrząsający, ponieważ tak dobitnie pokazuje co wydarzyło się wtedy naprawdę.

Kinga Majchrzak

fot. kadr z filmu „Kanał”, materiały promocyjne dystrybutora